කොතලාවල ආරක්ෂක විශ්ව විද්‍යාලය එහි ණය සමඟ තියුනු ලෙස පිරිහීමකට ලක් වෙමින් තිබේ. ඒ අනුව වාර්තා වන්නේ කොතලාවල ආරක්ෂක විශ්ව විද්‍යාලයේ (කේඩීයූ) වසර ගණනාවක සිට ලබා ගත් ණය අතර, භාණ්ඩාගාර ඇපකරයක් මත ජාතික ඉතිරි කිරීමේ බැංකුවෙන් (එන්එස්බී) ලබා ගත් රුපියල් 3.16 බිලියන ණයට අමතරව ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 177.33 ක (රුපියල් බිලියන 35) විදේශ මුදල් ණයක් ද ඇතුළත් වේ.
මේ කරුණු අනාවරණය කරන විවිධ සාක්ෂි සාධක ඇත. ඒ අතර වාර්ෂික විගණනයෙන් නිරීක්ෂණයේදී, කේඩීයූ හි මූල්‍ය තත්ත්වය පිරිහී ගොස් ඇති ආකාරය මානව දැකගත හැකිය. 2021 අයවැය ඇස්තමේන්තුවෙන් කේඩීයූ සහ ශික්ෂණ රෝහල සඳහා රුපියල් බිලියන 7.9 ක් වෙන් කලද එයින් රුපියල් බිලියන 5.5 ක් අතීත ණය ගෙවීම සඳහාය. ණය බොහොමයකි, 2018 සැප්තැම්බර් මාසයේදී නව ගිවිසුමක් අත්සන් කිරීමෙන් මුල් මුදලින් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 82.33 ක් (රුපියල් බිලියන 16 ක්) ශ්රී ලංකා රුපියල් බවට පරිවර්තනය කෙරිණි. ඉතිරි ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 95 (රුපියල් බිලියන 19) ශ්රී ලංකා රුපියල් වලින් වාරික 11 ක් බවට පරිවර්තනය කිරීමට ද එකඟ වී තිබේ.
තවද, ගෙවිය යුතු පොලියෙන් රුපියල් මිලියන 627.09 ක් සහ විනිමය අලාභ වශයෙන් රුපියල් මිලියන 617.47 ක් ණය ප්‍රාග්ධනයට බැංකුවට එකතු කිරීමට සිදු වූ බව ජාතික විගණන කාර්යාලය (NAO) පවසයි. කෙසේ වෙතත්, 2023 වර්ෂයේ සිට ඉහත ණය සඳහා පොලී සහ ණය වාරික ගෙවීමට භාණ්ඩාගාරය එකඟ වී තිබුණි. 2023 සිට වසර 9 ක් ඇතුළත දේශීය මුදල් ණය ශේෂය රුපියල් බිලියන 3.1 ක් සහ රුපියල් මිලියන 90.83 ක ණය සඳහා ගෙවිය යුතු ණය ගෙවීමට කේඩීයූ එකඟ වූ අතර, මේ ආකාරයට ණය හිමියන්ගෙන් සමාන අනුපාතය වැඩි කළ බව එන්ඒඕ සඳහන් කරයි.
2033 වසර අවසානය වන විට විශ්ව විද්‍යාලය ණය සම්පූර්ණයෙන් ගෙවිය යුතුය. 2018 වර්ෂයේ සිට ආරම්භ වන විට විශ්වවිද්‍යාලය එය උපයන ආදායම උපයෝගී කරගනිමින් ගෙවිය යුතුය. කෙසේ වෙතත්, 2013 වර්ෂයේ සිට සමාලෝචනය කරන ලද වර්ෂය දක්වා කාලය තුළ විශ්වවිද්‍යාලයේ මූල්‍ය ප්‍රතිඵලයේ හිඟයක් පැවති බැවින් ඉහත සඳහන් කළ ණය ආපසු ගෙවීම ගැටලුකාරී බව නිරීක්ෂණය වී ඇත.
කේඩීයූ හි මූල්‍යකරණය මහා භාණ්ඩාගාර ඇපකර මඟින් සහ ණය ආපසු හැරවීමේ විශාල ණය ප්‍රමාණයක් හරහා සිදු වී ඇත. මෙම ණය ගෙවන්නේ කෙසේද යන්න ගැටළුවකි. එම ගැටලුවට පිළියම් ආණ්ඩුව විසින් මේ වන ගුණ්ඩුවක් දමා ඇත. එයින් එකක් වන්නේ සිසුන්ගෙන් ගාස්තු අය කර ගැනීමය. අනෙක් විදිහ වන්නේ වෛද්‍ය සේවා හෝ බදු ගෙවන්නන්ගෙන් ලබා ගැනීමය.
